Kryzys kredytowy, czyli w latach 2023-2024 powtórka z lat 1858 i 1994.

Data publikacji: 09 marca 2023 r.

Metodologia cykli, której zastosowanie dało mi bardzo trafne rezultaty przy prognozie na rok 2022 i pierwszą połowę 2023 roku. wskazuje, że wydarzenia gospodarcze 2023 i 2024 roku będą bardzo rymować się z wydarzeniami z lat 1858 oraz 1994. W latach tych globalna gospodarka mierzyła się z zawirowaniami finansowymi będącymi efektem przegrzania gospodarki, implozją rynku długu publicznego przeżywającego bessę z powodu wysokich stóp procentowych powstałych w wyniku inflacji. Historia tamtych lat wydaje się odległa, ale jak że podobna do obecnych czasów. Warto przypomnieć co się działo w tamtych latach, bo nadchodzące wydarzenia tego roku według cykli czasu będą silną kopią tamtych wydarzeń.

Wstępny skrót

Poza samymi wskazaniami cykliki czasu podkreślającymi, że najbliższy czas będzie obfitował w wydarzenia podobne jak w 1858 r., to dodatkowo elementami z tamtej epoki bardzo blisko powiązanymi z czasami obecnymi są następujące fakty:
1. Przegrzanie koniunktury tanim pieniądzem. Wtedy duża podaż złota w systemie monetarnym opartym na pieniądzu z pokryciem z złocie, a teraz blisko już 20 letnia hossa kredytowa rozpoczęta w 2003 r. i obfitująca w bardzo niskie stopy procentowe na tle średniej historycznej stopy procentowej.
2. Przeinwestowanie sektora finansowego w sektorze technologicznym. Wtedy to były koleje, teraz są to spółki sektora wysokich technologii, samochody elektryczne, nowe media, kryptowaluty i sektor zdecentralizowanych finansów często noszący mechanizmy piramid fin.
3. Wtedy sektorem technologicznym potężnie finansowanym przez banki były spółki kolejowe, które w 1858 r. masowo upadały. Teraz odpowiednikiem technologicznej rewolucji transportowo kolejowej są samochody elektryczne, a spółki je produkujące są mocno zadłużone. W razie problemów na rynku długu, obsługa zobowiązań kredytowych tego sektora może być dużym problemem zarówno dla samych spółek jak i banków je finansujących oraz inwestorów w obligacje tych spółek.
4. Załamanie sektora finansowego rozpoczęło się wtedy od innowacyjnego jak na tamte czasy upadku banku Ohio, a w 2022r. była to giełda kryptowalut FTX i w 2023 r. krytpowalutowy bank Silver…te (nazwa nie pełna, aby nie wymieniać nazwy istniejącej jeszcze formalnie spółki).
5. Poza faktami merytorycznymi, to faktem niewytłumaczalnym zwykłą logiką wydaje się powiązanie upadającego w 1857 r banku Ohio z katastrofą kolejową w Ohio w lutym 2023 r. ocenianą na największe skażenie środowiska od czasów Czarnobyla.
6. Wtedy wydarzenia paniki finansowej spowodowały reformę walutową, w postaci wprowadzenia nakazu używania przez banki monet i zwiększenia bankowej rezerwy cząstkowej. Teraz mamy do czynienia z wdrażaniem przez banki centralne wewnętrznych procedur walut cyfrowych CBDC, a także coraz częściej pojawiający się w giełdowych mediach temat limitu długu publicznego USA, który musi zostać podwyższony w terminie do około połowy 2023 roku, a biorąc pod uwagę toczącą się wielką bitwę polityczną przed wyborami w USA, krucjata polityczna, może spowodować problemy z uchwaleniem podwyższenia tego limitu, a to z kolei spowoduje wielkie zamieszanie na rynkach finansowych, tak jak spowodowało zawirowania na rynkach w 2011 roku. Brak uchwalenia podwyższenia limitu długu USA, spowodowałby brak możliwości regulacji zobowiązań rządowych lub brak możliwości spłaty odsetek od długu publicznego lub jednocześnie dwie te czynności. Konsekwencjami możliwego braku podwyższenia limitu długu publicznego USA zajmę się w kolejnym wpisie, bo to zjawisko ma potencjał dużych reperkusji dla rynków w przyszłości i jednocześnie jest dość dobrze opisane przez tamtejsze instytucje rządowe, które już mają przygotowane i opublikowane procedury na wypadek braku pieniędzy w budżecie i związanym z tym brakiem możliwości zaciągania nowego długu.
7. W 1994 roku rynek zmagał się z kryzysem na rynku obligacji, których cena mocno spadła w wyniku walki Fedu z inflacją. Sprawę pogarszał fakt, że duzi inwestorzy stosowali Carry Trade, zadłużając się w walucie nisko oprocentowanej i lokując ten zalewarowany kapitał w obligacjach wysokooprocentowanych licząc na to, że trend dezinflacyjny będzie trwał dłużej. Jednak się pomylili i musieli szybko likwidować pozycję, co dodatkowo pogłębiało wyprzedaż obligacji. Aktualnie trwa Carry Trade na zadłużaniu się w EUR lub JPY i lokowaniu tego kapitału w krajach Europy Środkowej, głównie na Węgrzech i w Polsce. Analiza cykliki czasu wskazuje, że pierwsze uderzenie jakiegoś negatywnego zdarzenia w rynki wschodzące, w tym oczywiście w Polskę, będzie mieć miejsce począwszy od drugiej połowy marca 2023.
8. Jak mocno napięty jest obecnie rynek długu pokazały wydarzenia w Wielkiej Brytanii w 2022 r. gdy wysokie stopy procentowe i spadek cen obligacji doprowadziłyby do upadku kilka dużych funduszy emerytalnych, sprawę tymczasowo wyratowała interwencja rządu. Należy mieć świadomość, że rynek długu to największy z funkcjonujących współcześnie rynków, dużo większy od rynku akcji i surowców razem wziętych, w razie problemów i powstania efektu domina na tym rynku, kryzys hipoteczny z 2008 roku to może być mała przystawka.

Wydarzenia 1857 i 1858 roku

Kryzys finansowy 1858 roku był wynikiem przegrzania gospodarki napędzanej podażą pieniądza opartego na złocie, którego ilość wzrastała wraz z rozwojem kalifornijskiej gorączki złota w pierwszej połowie XIX wieku. Łatwa dostępność pieniądza na rynku zbiegła się w czasie z pierwszą rewolucją technologiczną silnika parowego i koleji żelaznych. Banki udzielały masowo kredytów na rozwój spółek kolejowych. Rozwój koleji powodował duży wzrost sektora rolniczego, więc banki również masowo udzielały kredytów rolnikom na zakup ziemi. Był to okres silnej hossy nieruchomościowo technologicznej, podobnie jak ostatnie 10 lat.

W skrócie można określić powstałą wtedy sytuację jako kredytowe eldorado łatwego pieniądza, czyli sytuacje podobną, która wystąpiła za naszych czasów począwszy od roku 2003 z korektą w 2008, po którym Fed z przytupem rozpoczął wielkie programy druku pieniądza od 2009 roku.

Wraz z nastaniem szczytu koniunktury w 1857 roku doszło do incydentu prawnego, w którym niewolnik Dred Scott podał do sądu swego prawnego zwierzchnika, aby uzyskać wolność. Sąd jednak nie przychylił się do jego wniosku, a co gorsza dla biznesu zachodnio północnego wydał decyzję o wolności decyzyjnej każdego ze stanów zakresie pozwolenia na niewolnictwo. Rynek giełdowy odczytał ten wyrok jako możliwe przyszłe problemy spółek kolejowych i nastąpiła pierwsza wyprzedaż akcji spółek kolejowych.

11 sierpnia 1857 roku NH Wolfe and Company, najstarsza firma produkująca mąkę i zboża w Nowym Jorku, upadła, wstrząsając zaufaniem inwestorów i rozpoczynając powolną wyprzedaż na rynku, która trwała do końca sierpnia.

Rankiem 24 sierpnia 1857 roku prezes Ohio Life Insurance and Trust Company ogłosił, że nowojorski oddział zawiesił wypłaty. Bank z siedzibą w Ohio, z drugą główną siedzibą w Nowym Jorku, miał duże udziały w hipotekach i był łącznikiem z innymi bankami inwestycyjnymi w Ohio. Ohio Life zbankrutowało z powodu oszukańczych działań kierownictwa firmy, które groziły przyspieszeniem upadku innych banków w Ohio lub, co gorsza, wywołaniem ogólnokrajowego ranu na banki. Upadek Ohio Life zwrócił uwagę opinii publicznej na przekredytowany stan finansowy przemysłu kolejowego i rynku nieruchomości. Spowodował, że nadchodzące problemy finansowe stały się bardziej dostrzegalne dla szerokiego rynku.

We wrześniu 1857 roku zatonął statek transportujący świeżo wydobyte złoto z zachodniego wybrzeża, do Nowego Jorku, ograniczając tym samym podaż nowego pieniądza i podnosząc tym samym rynkowe stopy procentowe.

Wiosną 1858 r. rynek długu korporacyjnego całkowicie wysechł, zmuszając zadłużone firmy z zachodu do ograniczenia nowych zakupów. Ograniczone zakupy na zachodzie doprowadziły gospodarkę w całym kraju do spadku sprzedaży i zysków. Ponieważ wiele banków finansowało spółki kolejowe i zakupy ziemi, banki te zaczęły odczuwać presję spadającej wartości kolejowych papierów wartościowych. Wiele tych spółek zostało zamkniętych i ogłosiło bankructwo. Oprócz pogarszającej się kondycji zabezpieczeń kolejowych, rolnicy zaczęli zalegać ze spłatami zobowiązań kredytowych za swoje grunty obciążone hipoteką na Zachodzie, co jeszcze bardziej obciążyło banki.

Ceny zboża w 1855 roku gwałtownie wzrosły do 2,19 dolara za buszel, a rolnicy zaczęli kupować ziemię celem powiększenia produkcji i zysków. Jednak do 1858 roku ceny zboża gwałtownie spadły do 0,80 dolara za buszel. Rolnicy doświadczyli utraty dochodów i banki przejęły niedawno nabywane przez rolników grunty. Wiele miast na Środkowym Zachodzie odczuwało presję paniki. Na przykład miasto Keokuka w stanie Iowa doświadczyło wielkich problemów finansowych w wyniku spowolnienia gospodarczego spowodowanego paniką. Ogromny dług miejski spotęgował problemy Keokuka. Działki, które przed krachem były warte 1000 dolarów, nie mogły być po kryzysie sprzedane za 10 dolarów. Właściciele nieruchomości, którzy zostali ciężko dotknięci, nie byli w stanie zapłacić podatków, a tysiące nieruchomości popadło w zaległości podatkowe.

W 1859 roku recesja zaczęła łagodnieć, a gospodarka zaczęła się stabilizować. Prezydent James Buchanan ogłosił, że przyczyną paniki wydaje się być system zdecentralizowanego pieniądza papierowego, w którym każdy bank mógł emitować swoje banknoty, a następnie zdecydował o wycofaniu z obiegu wszystkich banknotów poniżej dwudziestu dolarów. Uważał, że dopuszczenie bilonu zmniejszyłoby podaż pieniądza papierowego.

Ujawnił również nową strategię “reformy, a nie ulgi” i wyraził poczucie, że rząd współczuje, ale nie może nic zrobić, aby ulżyć cierpiącym obywatelom. Aby uniknąć dalszej paniki finansowej, Buchanan zachęcił Kongres Stanów Zjednoczonych do uchwalenia prawa przewidującego natychmiastową utratę statutu banku, jeśli bank zawiesi płatności monetami. Ponadto poprosił banki stanowe o zatrzymanie jednego dolara w gotówce za każde trzy wyemitowane w formie papierowej i odradzał stosowanie obligacji federalnych lub stanowych jako zabezpieczenia banknotów, aby uniknąć przyszłej inflacji.

Pod koniec paniki, w 1859 roku, narastały napięcia między Północą a Południem w kwestii niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych . Panika z 1857 roku zachęciła tych na Południu, którzy wierzyli, że Północ potrzebuje Południa do utrzymania ustabilizowanej gospodarki, a południowe groźby secesji zostały tymczasowo stłumione. Południowcy wierzyli, że panika z 1857 r. uczyniła Północ bardziej podatną na żądania południa i pomogłaby utrzymać przy życiu niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych. Mechanizm ten stał się fundamentem do Secesji kilka lat później i do wielkiego zamieszania militarnego wewnątrz granic USA.

Wiadomość o kryzysie w Ameryce szybko rozprzestrzeniła się po rynkach finansowych za sprawą nowo wdrożonej technologii telegrafów i wywołała panikę na banki w Glasgow , Liverpoolu i Londynie . Borough Bank of Liverpool zamknął swoje podwoje 27 października 1857 r., a Western Bank of Scotland upadł 9 listopada, podobnie jak City of Glasgow Bank upadł dwa dni później. 12 listopada rząd został zmuszony do ponownego zawieszenia Ustawy o Karcie Bankowej z 1844 r.

Rok 1994. W USA niewielki problem, a w Polsce panika giełdowa i pierwsza bessa.

Kryzys na rynku obligacji z 1994 r . zwany Wielką Masakrą Obligacji, był nagłym spadkiem cen na rynku obligacji w krajach rozwiniętych . Zaczęło się w Japonii i Stanach Zjednoczonych i rozprzestrzeniło się potem na resztę świata. Po recesji z początku lat 90, historycznie niskie stopy procentowe w wielu krajach rozwiniętych poprzedziły rok nieoczekiwanie niestabilny dla inwestorów na rynku obligacji, w tym także obligacji hipotecznych. W 1994 r. wzrost stóp procentowych wraz ze stosunkowo szybkim rozprzestrzenianiem się niestabilności na rynkach obligacji w skali międzynarodowej spowodował masową wyprzedaż obligacji i funduszy dłużnych [gdy obligacje są wyprzedawane przez inwestorów, to ich cena spada, a ich oprocentowanie rośnie]. Dotyczyło to zwłaszcza instrumentów o dłuższych terminach zapadalności. Niektórzy obserwatorzy finansowi argumentowali, że gwałtowny spadek cen obligacji został wywołany decyzją Rezerwy Federalnej o podniesieniu stóp procentowych o 25 punktów bazowych w lutym w celu przeciwdziałania inflacji. Krach ten spowodował, że wartość rynkowa globalnego rynku obligacji obniżyła się o około 1,5 mld dolarów, został on później opisany przez prasę giełdową jako najgorsze wydarzenie finansowe dla inwestorów w obligacje od 1927 r.

Tło wydarzeń kryzysu finansowego 1994

Rentowność 30-letnich amerykańskich obligacji skarbowych w 1994 r. wzrosła z 6,17% 12 stycznia do 8,16% 4 listopada. W 1993 r. rynek obligacji przeżywał hossę po recesji 1990 roku. W większości krajów Europy długoterminowe stopy procentowe zbliżały się do najniższych poziomów od 30 lat, przy czym stopy procentowe we Francji i Niemczech były wówczas nawet niższe niż w Stanach Zjednoczonych. Europejscy inwestorzy przewidywali, że krótkoterminowe stopy procentowe będą nadal spadać do 1994 r. włącznie, co zwiększy ich zyski na lewarowanych pozycjach rynku obligacji.

Jednak przed krachem niektórzy analitycy finansowi w USA przewidywali wzrost rentowności 30-letnich obligacji skarbowych, który byłby spowodowany podniesieniem przez Fed stóp procentowych w celu walki z inflacją . Jeszcze w styczniu 1994 r. prezes Standard & Poor’s Index, Leo O’Neill, zauważył, że zbyt duży optymizm inwestorów spowoduje wykupienie i przegrzanie rynku tak jak miało to miejsce przed Czarnym Poniedziałkiem w 1987 r. i snuł obawy, że jakiekolwiek ruchy Fed w kierunku podnoszenia stóp procentowych znacznie obniżą stopy zwrotu z obligacji i spowoduje to paniczną wyprzedaż.

W Stanach Zjednoczonych, w porównaniu z resztą okresu ożywienia po recesji, czwarty kwartał 1993 r. charakteryzował się znacznie wysokim tempem wzrostu, wynoszącym 5,9%. Jednak niektórzy obawiali się perspektywy przegrzania gospodarki i wywoływali obawy, że inflacja ograniczy wzrost i zmniejszy wzrost płac realnych.

Inni analitycy przedstawili bardziej optymistyczne prognozy, argumentując, że presja inflacyjna była stosunkowo nieobecna i nie pojawiła się pomimo niedawnego ożywienia gospodarczego. Ian Amstad z Chase Manhattan przewidział, że krzywa rentowności będzie się nadal spłaszczać wraz ze spadkiem oprocentowania obligacji długoterminowych. Zasugerował, że podpisanie przez prezydenta Billa Clintona ustawy Omnibus Budget Reconciliation Act z 1993 r. będzie “korzystnym tłem” dla inwestorów, zapewniając dodatkową presję na obniżenie przyszłych stóp procentowych, a tym samym podnosząc ceny obligacji w czasie.

Bezpośrednia przyczyna krachu w USA nastąpiła na posiedzeniu Federalnego Komitetu Otwartego Rynku (FOMC) 3 i 4 lutego 1994 r., chociaż ceny obligacji w Japonii zaczęły gwałtownie spadać już miesiąc wcześniej. Pod przewodnictwem przewodniczącego Alana Greenspana Komitet osiągnął konsensus w sprawie nieznacznego podwyższenia docelowej stopy funduszy federalnych z 3% do 3,25%. Było to pierwsze posunięcie Fed mające na celu zmniejszenie podaży pieniądza od 1989 roku. Przez resztę 1994 roku Fed zgodził się na kilka innych ruchów ograniczających podaż pieniądza. W marcu i kwietniu podwyższył swój cel o 25 punktów bazowych, w maju i sierpniu o 50 punktów, a w listopadzie o 75 punktów. Na ostatnim posiedzeniu w roku stopa wynosiła 5,5%.

Pierwsze ogłoszenie Fed o rozpoczęciu procesu zacieśniania polityki pieniężnej w 1994 roku, w połączeniu z szeregiem innych czynników w Stanach Zjednoczonych i poza nimi, spowodowało masową wyprzedaż obligacji i funduszy dłużnych na całym świecie. Począwszy od marca, gdy nowe zawirowania na rynku obligacji utrwaliły się w umysłach inwestorów na całym świecie, a inwestorzy detaliczni na rynku nieruchomości byli zniechęceni do kupna nowych domów lub rozpoczynania nowych inwestycji nieruchomościowych ze względu na wzrost długoterminowych stóp procentowych i związanych z tym większych kosztów kredytów hipotecznych. W wyniku krachu obligacje straciły na całym świecie około 1,5 mld dolarów wartości rynkowej. Wśród tych strat około 1 mld dolarów dotyczyło długów USA.

Wiele debat publicznych na temat krachu koncentrowało się wokół lutowej decyzji Fed. W Journal of Macroeconomics profesor nadzwyczajny Willem Thorbecke z George Mason University postawił hipotezę, że obawy o inflację w połączeniu z zamieszaniem wokół kolejnego ruchu monetarnego Fed przyczyniły się do spadku cen obligacji w USA. Nastroje te zbiegły się z obawami przed przegrzaniem gospodarki. Ze swojego modelu empirycznego Thorbecke wywnioskował, że obawy o inflację były ponad dwukrotnie bardziej krytyczne niż niepewność polityki pieniężnej w ocenie perspektyw przez inwestorów cen długoterminowych obligacji skarbowych.

Z drugiej strony niektórzy obserwatorzy finansowi argumentowali, że dynamika rynku odegrała większą rolę niż fundamenty gospodarcze w spowodowaniu krachu i nasileniu zmienności obligacji w 1994 r. Według raportu opublikowanego przez Bank Rozrachunków Międzynarodowych (BIS) rok po krachu, wzrost zrealizowanej niestabilności rynku pieniężnego odpowiadał podobnemu wzrostowi implikowanej zmienności rentowności obligacji.

Inni, jak przewodniczący House Banking Committee Henry B. González , obwiniali fundusze hedgingowe za krach. Wraz z przewodniczącym Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC) Arthurem Levittem Jr. oskarżyli fundusze hedgingowe o nieodpowiedzialne spekulacje lewarowanymi pozycjami na rynku obligacji.

Wydarzenia 1994 roku
Biorąc pod uwagę, jak wielu inwestorów wcześniej oceniało rynek obligacji jako relatywnie stabilny, powołując się na spadki stóp procentowych tuż po recesji, skutki krachu szybko dały się odczuć w USA. Przed lutowym posiedzeniem Fed wielu inwestorów nie spodziewało się spadku. W rzeczywistości pięć lat wcześniej decyzja Fed o utrzymaniu krótkoterminowych stóp procentowych na niskim poziomie poprzedziła cykl względnie niskich lub stabilnych stóp procentowych, który utrzymywał się aż do kluczowego posiedzenia w 1994 r. Warto przypomnieć, że między wrześniem 1989 r. a lutym 1994 r. Fed kilkakrotnie obniżał krótkoterminowe stopy procentowe do 1992 r. i utrzymywał je na stałym poziomie w 1993 r.

Okres ten stworzył bańkę, która wzmocniła oczekiwania inwestorów dotyczące zwiększonej płynności na rynku, a także przedłużenia stabilności ciągłego wzrostu cen obligacji długoterminowych o wyższej stopie zwrotu. Wielu inwestorów zachęcono do jednoczesnego pożyczania funduszy krótkoterminowych i kupowania obligacji o dłuższych terminach zapadalności. Pod koniec 1992 r. powoływali się na stosunkowo szeroką rozpiętość między krótko- i długoterminowymi stopami procentowymi jako dźwignię i uzasadnienie alokacji większej części swoich portfeli w kierunku obligacji długoterminowych o wyższej stopie zwrotu. Stopa funduszy federalnych wynosiła wówczas 3%, podczas gdy długoterminowe obligacje oferowały rentowność powyżej 7,5%.

Takie okoliczności rynkowe generowały bardzo stabilny i rentowny biznes polegający na otwieraniu linii kredytowych i pożyczaniu pieniędzy według krótkoterminowych stóp procentowych wynoszących 3%, a następnie lokowaniu tych środków w obligacje długoterminowe przynoszące zysk 7,5%. Dawało to 3,5% zarobku i pożyczając z linii kredytowej wielokrotnie więcej pieniędzy niż się posiadało, można było zalewarować portfel 10 krotnie i uzyskiwać wynik rzędu 30% procent rocznie na całym portfelu. Mechanizm ten zwany Carry Trade obecnie jest stosowany przez inwestorów, którzy pożyczają EUR lub JPY oprocentowane na 2-3% i lokują następnie ten kapitał w Polsce lub na Węgrzech przy stopie procentowej w Polsce 6-7% a na Węgrzech ponad 10%. Praktyka taka daje ponadnormatywny zysk, przy małej zmienności pod warunkiem, że inwestor zdoła przewidzieć pęd tłumu i zdoła wycofać się z tego rynku wyprzedzając innych inwestorów, tak aby móc zainkasować zyski przed zawaleniem się całego rynku, bo gdy wszyscy się zorientują o kończącym się trendzie, to będą likwidować swoje pozycje po każdej cenie, na rynku nie będzie płynności i trzeba będzie wyjść z tego rynku ze stratami.

Podsumowanie

Obliczenia cykliki czasu wskazują na nadchodzący kryzys długu publicznego w latach 2023-2025. Wzrost oprocentowania długu, prawdopodobnie spowoduje wiele problemów w gospodarce, którą od 20 lat banki centralne zmuszane wyśrubowanymi oczekiwaniami politycznymi społeczeństwa socjalistycznego stymulują gospodarkę tanim pieniądzem. Na ostatnim przesłuchaniu prezesa FED przed komisją senacką, można było usłyszeć pytania polityków przesiąknięte niedowierzaniem, że walka z inflacją może doprowadzić do zmniejszenia ilości miejsc pracy w domyśle sugerując, że lepiej zniszczyć obecny system finansowy burzą inflacyjną i mieć kilka lat spokoju niż zapobiegawczo walczyć z inflacją godząc się na kilka lat gorszego prosperity. W takich okolicznościach rozgrzanej do granic możliwości globalnej machiny finansowej, wystarczy kilka ziaren piasku, aby maszyna się zatarła. Cyklika czasu wskazuje, że to jest ten moment. Prawdopodobnie zacznie się od małego potknięcia finansowego rynków wschodzących w tym Polski (cyklika czasu wskazuje, że końcówka marca i początek kwietnia będzie panicznie gorący na rynkach wschodzących), a potem na horyzoncie pojawia się polityczna walka o limit długu USA ze wszystkimi tego konsekwencjami, które były już grane w USA w 2011 r. a potem jako efekt domina kryzys długu krajów PIIGS i bankructwo Grecji. Zawirowania na rynku długu publicznego, będą podstawą do narodzin nowej wielkiej hossy w nowych sektorach gospodarki, ale na ten moment to temat zbyt odległy, aby pisać o nowej hossie, bo trzeba pomyśleć jak ocalić oszczędności przed nadchodzącym tornadem finansowym.

Z czysto formalnego punktu widzenia, należy dodać oczywiście, że NIE jest to rekomendacja lub porada inwestycyjna i każdy musi podjąć decyzję samodzielnie, a każda decyzja finansowa obarczona jest ryzykiem straty pieniędzy.