Co z rezerwami złota po wyjściu Grecji ze strefy Euro?

Najnowszy roczny raport Banku Grecji, który zawiera dane dotyczące rezerw greckiego złota opublikowany został w 2012 r. Kolejne – z 2013 oraz 2014 r. nie zostały jeszcze zamieszczone na stronie Banku.

W 2012 r. Grecja posiadała 146,7 ton kruszcu, choć niektóre statystyki podają liczbę 117 lub 112 ton. Wskazane 146,7 ton zawiera jednak pożyczki Banku Grecji wobec greckiego skarbu państwa, co związane jest ze złotem wpłaconym przez Bank Grecji w imieniu greckiego skarbu państwa do Międzynarodowego Funduszu Walutowego.

Raport z 2012 r. donosi:

Liczba zawiera zarówno zasoby złota Banku Grecji (3 597 000 uncji), jak i pożyczki zaciągnięte przez Państwo Greckie (986 000 uncji) w związku z uczestnictwem w Międzynarodowym Funduszu Walutowym (grecka część wkładu wpłacona została do MFW przez Bank Grecji w imieniu Państwa Greckiego), a także złoto złomowane oraz złote monety przeznaczone do przetopienia (163 000 uncji). Znaczna część kruszcu znajduje się poza granicami Grecji.

Zastanawiające jest, dlaczego Państwo Greckie nigdy nie zwróciło owych 986 000 uncji. Z pewnością będzie to trudne zważywszy na obecna ciężką sytuację finansową Hellady.

Wykluczając 986 000 uncji, Bank Grecji posiada 3 760 000 uncji złota (3 597 000 + 163 000), czyli 117 ton. Odejmując z kolei złoto złomowane i złote monety zostaje 3 597 000 uncji, czyli 112 ton.

Sztuczka ujęcia złota i należności w złocie, jako jednej pozycji w bilansie

Bank Grecji ujmuje w bilansie złoto pożyczone dla greckiego skarbu państwa jako złoto i należności w złocie, co jest zgodne z instrukcją Międzynarodowego Funduszu Walutowego. W 1999 r., na wniosek przedstawicieli Banku Anglii, Niemieckiego Bundesbank, Europejskiego Banku Centralnego (European Central Bank) oraz Banku Francji, MFW wycofał się z planu wprowadzenia oddzielnej pozycji w zakresie posiadanego złoto i należności w złocie w kwotach netto. Zostało to ujęte w dokumencie Special Data Dissemination Standard. Ujawnienie tych danych mogłoby bowiem wpłynąć na ruchy w zakresie pożyczek złota i wywołać zmiany na globalnym rynku złota. Wprowadzenie jednej pozycji ukrywa prawdziwe informacje na temat wielkości posiadanych rezerw złota.

Gdzie znajduje się greckie złoto?

Według rocznych raportów z lat 2007 – 2010, największa część zasobów kruszcu jest umieszczone poza granicami kraju. Dopiero od 2011 r. pojawiło się określenie większa część zasobów, co oznacza, że między 2010 a 2011 r. musiało dojść do repatriacji złota do kraju. Było to w okresie, kiedy budżet Grecji był w znacznie gorszej kondycji.

Jeśli chodzi o pierwszą z definicji, dotyczyła ona także pożyczek zaciągniętych u depozytariuszy MFW innych niż Grecja. Nie wskazuje jednak na to, gdzie dokładnie rozmieszczone są zasoby. O tym mówi między innymi artykuł zamieszczony w magazynie Bloomberg:

Połowa jest umieszczona w Banku Centralnym Grecji, a pozostała część w Banku Rezerw Federalnych Nowy Jork, Banku Anglii i w Szwajcarii.

Bank Grecji utrzymuje swoje zasoby złota w połowie za granicą, a w połowie w kraju. Zmieniło się to być może po 2010 r. Nie jest jednak do końca jasne, w jakich proporcjach złoto znajduje się w tych trzech lokalizacjach (Nowy Jork, Anglia, Szwajcaria).

Zajęcie greckiego złota

W lutym 2012 r. podczas negocjacji w sprawie drugiego wsparcia ekonomicznego dla Grecji, New York Times opublikował artykuł, cytując greckiego polityka, Louka Katseli. Wyraził on niezadowolenie z powodu nowej umowy pożyczki, która według niego ma podkopywać grecką niezależność, a ponadto kredytodawcy będą mieli prawo do złota należącego do Banku Grecji.

Podobnie, jak w przypadku Cypru, plan pomocy dla Grecji zakłada podjęcie środków w celu wzmocnienia zdolności obsługi zadłużenia oraz sprzedaż nadmiaru rezerw złota (choć banki centralne należące do Systemu Euro nie mogą być zmuszone do sprzedaży rezerw złota ze względu na potrzeby finansowe rządu).

Bank Centralny Cypru nigdy nie sprzedawał swoich rezerw złota, ale pogłoski na ten temat spowodowały spadek cen złota i prawdopodobnie były wywołane celowo.

Wielkość rezerw złota Grecji jest osiem razy większa od cypryjskich rezerw, a jakiekolwiek informacje na temat jego sprzedaży mogą wywołać odwrotny skutek co do cen kruszcu.

Wyjście Grecji ze strefy Euro

W swoim bilansie Bank Grecji wykazuje pożyczki w Europejskim Banku Centralnym w pozycji Pożyczki jako odpowiednik transferu zagranicznych rezerw do ECB.

W 1999 r. założycielskie członkowskie banki centralne strefy Euro przelały 40 mld EUR do ECB jako zagraniczne zasoby rezerw, z czego 85% w dolarach i w jenach, a 15% w złocie. Obecnie do strefy Euro należy 19 banków centralnych. Grecja posiada nieco mniej niż 2,8 procent z całej puli pożyczek, z czego w złocie 15 procent.

Na pytanie odnośnie wyjścia Grecji ze strefy Euro, Europejski Bank Centralny odpowiada:

W razie odstąpienie któregokolwiek z państw członkowskich strefy Euro, wkład włożony przez kraj wychodzący ze strefy euro, zostanie zwrócony do banku centralnego tego kraju.

Według Reutersa Europejski Bank Centralny przygotowuje się na wyjście Grecji ze strefy Euro, a dygnitarze ECB planują jak zachować blok strefy euro w stanie nienaruszonym. Wydarzenie to może bowiem mieć wpływ na rozłam zarówno pod względem finansowym, jak i politycznym.

O ile kwestia opuszczenia strefy Euro przez Grecję jest jak najbardziej prawdopodobna, pojawiają się głosy, że kraj ten będzie również zmuszony do sprzedaży rezerw złota.

Choć European Central Bank Gold Agreements w sprawie sprzedaży złota nie jest jeszcze wiążący, zasoby należące do Banku Grecji są tak małe w porównaniu do kolosalnego zadłużenia, że środki ze sprzedaży nie wpłynęłyby znacząco na redukcję długu.

Ceny złota mogą się zmieniać bardziej na skutek finansowych zmian związanych z wyjściem Grecji ze strefy euro, niż ze względu na sprzedaż greckiego złota. Gracze działający na rynku złota wykorzystują sytuację i obawy na swoją korzyść, aby kształtować ceny kruszcu.

Jeśli jednak Grecja pozostałaby w strefie Euro, nie mogłaby niezależnie sprzedać swoich rezerw złota, bez przyzwolenia ECB. Kontroluje on bowiem całość rezerw przechowywanych przez wszystkie banki centralne krajów członkowskich strefy Euro.

Członkowie strefy Euro zrobią wszystko, aby zapobiec wyjściu Grecji z Euro. Jeśli jednak tak się stanie, wciąż nie ma obowiązujących przepisów co do wycofania swoich zasobów złota, jak twierdzą przedstawiciele ECB.

Zobacz też:

• Kiedy globalny wzrost inflacji?
• Przygotowania do Nowego Systemu Złotej Waluty
• Czy złoto stanie się częścią nowego globalnego systemu walutowego?
• Taniec banków centralnych, co dalej z euro, frankiem i dolarem?
• Złoto w grudniu 2014r. Największy jednodniowy wzrost ceny złota od czerwca 2012r.
• Wojny walutowe Szwajcarii i Anglii
• Nowa opozycja do struktury dolarowej

Treść powyższej analizy jest tylko i wyłącznie wyrazem osobistych poglądów jej autora i nie stanowi rekomendacji w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 października 2005 r. w sprawie informacji stanowiących rekomendacje dotyczące instrumentów finansowych, lub ich emitentów (Dz. U. z 2005 r. Nr 206, poz. 1715).